Decyzja o metodzie leczenia a prawo

Na każdym lekarzu wykonującym zawód spoczywa prawny obowiązek stałego doskonalenia zawodowego, przewidziany w art. 18 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Wobec tego błędem jest między innymi zastosowanie metody leczenia, która jest obiektywnie przestarzała. Trzeba jednak mieć na uwadze, że również wybór jednej spośród kilku aktualnych in abstracto metod może być zakwalifikowany jako błąd medyczny (błąd w sztuce) w wypadku danego pacjenta i jego sytuacji zdrowotnej istniejącej w momencie decyzji o wyborze metody leczniczej.

Zdrowie i leczenie

Można wyróżnić błędy lekarskie o charakterze diagnostycznym, terapeutycznym, technicznym i organizacyjnym. Nie jest to podział rozłączny, jedno zachowanie może być zakwalifikowane jako obarczone dwoma lub więcej rodzajami błędu. Błędy te są wywołane nie tylko brakami w wiedzy, lecz również przeoczeniem objawów lub zignorowaniem możliwych do stwierdzenia w danej sytuacji właściwości organizmu pacjenta. Duże znaczenie ma, często trudne do zauważenia bez posiadania wiedzy specjalistycznej, niedbałe prowadzenie leczenia. Błędem w obszarze rozpoznania jest albo stwierdzenie nieistniejącej choroby albo brak zdiagnozowania choroby rzeczywistej. Błędna diagnoza sama w sobie nie przesądza jednak o winie lekarza. Błąd terapeutyczny sprowadza się natomiast do wybrania obiektywnie niewłaściwego sposobu leczenia.

Konieczność posiadania przez lekarza aktualnej wiedzy nie oznacza, że można od niego wymagać zastosowania środków przekraczających jego realne możliwości. Nie można domagać się rzeczy niemożliwych (impossibile nulla est obligatio). Nie jest błędem posłużenie się terapią mniej skuteczną czy bardziej ryzykowną, jeżeli lepsze warianty były nieosiągalne. Niedostępność może mieć charakter fizyczny (czym w konkretnej sytuacji dysponuje lekarz) lub charakter ekonomiczny (niedostępne w tym sensie są świadczenia niezakontraktowane lub zakontraktowane w zbyt małej liczbie). Oczywiście ustawa o zawodzie lekarza i lekarza dentysty przewiduje w art. 30, że w sytuacjach nagłych pacjentowi należy udzielić efektywnej pomocy bez baczenia na kontrakty i limity.